Projekt “Zgierz – nowoczesne miasto po godzinach” wydatnie pomógł w fachowej ocenie tego, z czym mamy do czynienia na zgierskich składowiskach odpadów po dawnych zakładach “Boruta”. Opracowane zostały naukowe raporty, dokładnie wskazujące zarówno koszty jak i zasięg potrzebnej rekultywacji tych terenów.
Problem niebezpiecznej zawartości składowisk, które pozostawiły zakłady “Boruta” spędza sen z powiek nie tylko mieszkańcom Zgierza, ale też – a może przede wszystkim – władzom Miasta. Gmina Miasto Zgierz robi wszystko, co może, aby właściciel terenu (Starostwo Powiatowe) ostatecznie pozbył się dokuczliwego problemu. Nie może przy tym sama sfinansować zadania. Ogromne koszty całkowitej rekultywacji pozostawionych składowisk wielokrotnie przekraczałyby cały budżet Miasta: aby poradzić sobie z kłopotem, potrzebne jest wsparcie instytucji zewnętrznych.
Jednym z przedsięwzięć projektu “Zgierz – nowoczesne miasto po godzinach” jest określenie obecnego stanu niezrekultywowanych składowisk odpadów, ich wpływu na środowisko oraz technologii i kosztów ich rekultywacji. Już we wrześniu 2022 Prezydent Miasta Zgierza Przemysław Staniszewski podpisał umowę z wykonawcą pierwszych badań, umożliwiających ocenę zawartości składowisk. Firma MGGP Aero Sp. z o.o. z Tarnowa, wyłoniona w drodze przetargu za kwotę około 300 tys. złotych, prowadziła do grudnia 2022 badania z wykorzystaniem nowoczesnych technologii: teledetekcji lotniczej oraz georadaru. – Fachowcy dostarczą wiedzę o składowiskach, co pozwoli w przyszłości określić, jakie działania będą podjęte: czy lepsze będzie wyłącznie zabezpieczenie tych składowisk czy może ich częściowa lub całkowita likwidacja – mówił wtedy Prezydent Miasta Zgierza, Przemysław Staniszewski.
Podczas spotkania (14.12.2022 roku) w Urzędzie Miasta Zgierza, poświęconego prezentacji wyników badań prowadzonych od wiosny do listopada 2022 roku, przedstawiono dokładne mapy i wykresy przestrzenne diagnozowanego terenu. W ocenie naukowców, dalszym etapem procesu zmierzającego do rekultywacji terenu składowisk po Borucie powinno być pobranie próbek gleby w celu ustalenia, na ile skażenie terenu metalami ciężkimi może być groźne dla środowiska. Należało więc określić wpływ jaki zdiagnozowana zawartość składowisk wywiera na otoczenie, wskazać metody i koszty rekultywacji.
Umowa na dalszy ciąg badań nad składowiskami po zakładach “Boruta” została podpisana 26.07.2023 roku. Zgodnie z jej treścią, wykonaniem opracowania pod szczegółowym tytułem: „Określenie wpływu na środowisko oraz technologii i kosztów rekultywacji niezrekultywowanych składowisk odpadów, usytuowanych na nieruchomościach położonych w Zgierzu przy ul. Miroszewskiej, Łukasińskiego oraz przy ul. Andrzeja Struga” zajęli się specjaliści z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Łódzki Instytut Technologiczny, którzy w grudniu 2023 zaprezentowali wyniki swoich badań (rekomendowaną technologię rekultywacji i prognozowane koszty).
Autorzy raportu przedstawili informacje o ilości, rodzajach i właściwościach odpadów przewidzianych do składowania i składowanych. Oszacowali też powierzchnie poszczególnych składowisk. Przedstawili wyniki badań pobranych próbek wód z piezometrów oraz rzeki Bzury, odcieków na składowiskach i gleby. Wskazali i ocenili zagrożenia dla środowiska, uwzględniając przy tym wykorzystanie najnowszych technologii szybkiego reagowania na niekontrolowane emisje zanieczyszczeń. Zaproponowano narzędzia cyfrowe – czujniki do monitorowania składowiska odpadów. Analiza wyników dała badaczom asumpt do wytypowania metod unieszkodliwiania odpadów oraz do oszacowania kosztów i możliwych źródeł finansowania.
Co istotne, raport jest spójny z zapisami ustawy o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych, która weszła w życie 12 września 2023 r., a która objęła swoim zasięgiem między innymi nasze miasto. Starania prezydenta miasta Zgierza oraz władz Bydgoszczy, Jaworzna, Tarnowskich Gór i Tomaszowa Mazowieckiego o objęcie składowisk odpadów na terenach powyższych samorządów specjalną ustawą, która umożliwi rozwiązanie problemów związanych z ich obecnością trwały kilka lat.
– Raport będzie stanowił podstawę dla władz miasta do podjęcia dalszych kroków administracyjno-prawnych oraz na przygotowanie się do pozyskania funduszy przewidzianych w ustawie (m.in. z KPO), co ma służyć rekultywacji terenów poprzemysłowych. To konkretny krok w celu, który sobie założyłem – raport jest bowiem oparty o rzetelne i aktualne wyniki badań naukowych – mówił prezydent miasta Przemysław Staniszewski.
Precyzyjne zbadanie zawartości niebezpiecznych składowisk po zakładach “Boruta” w Zgierzu oraz wyznaczenie dalszych kroków w celu ich rekultywacji było możliwe dzięki udziałowi Gminy Miasto Zgierz w Projekcie “Rozwój Lokalny” współfinansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 i Mechanizmu Finansowego EOG 2014-202.
